İçindekiler
Sıhhi tesisat, önemli bir altyapı çalışmasıdır. Bu nedenle mutlaka işinde uzman ve ehliyetli kişiler tarafından yapılmalıdır. Sonrasında çıkabilecek su kaçağı gibi herhangi bir sorun karşısında binanız önemli ölçüde hasar görebilir. Böyle bir durum karşısında mağdur kalan kişi sayısı son derece fazladır.
Çağdaş yaşam şartlarımızda insanların sağlıklı, konforlu, güvenli ve ekonomik bir şekilde yaşamak istedikleri bir gerçektir. Bunun yanında çağdaş bir yapıya sahip olmasında şüphesiz ki tesisat mühendisliğinin dönemi son derece büyüktür.
Sıhhi tesisat her geçen gün kendini yenileyen, geliştiren ve önemli uzmanlık alanına sahip olan bir alandır. Bu nedenle yapıların sıhhi tesisatlarının projelerinin ön hazırlığı yapılması gerekir. Bunun için mimari projelerin üzerinde mimarlar ile birlikte boru geçiş yerlerinin ve cihaz yerleşim konumlarının çalışmaları yapılmalıdır.
Modern bir sıhhi tesisat sisteminin doğru bir şekilde oluşturulabilmesi için aşağıdaki bilgilere dikkat edilmesi gerekir.
- Sağlanan suyun miktarı, aygıt sayısı ve basınç yönünden doğru bir sistem kurulmasıdır. Gerekli durumlarda da suyun depolanmasıdır.
- Pis su atık sisteminin kirlenmelerden, tıkanmadan ve katı maddelerin birikmesinden korunmasının sağlanmasıdır.
- Tesisat ömrünün kabul edilebilir olması için uygun boru ve donanım malzemelerinin en iyi şekilde seçilmesidir.
- Temiz ve pis su sistemlerinde uygun bir yalıtım, ayırma ve havalandırma işleminin sağlanmasıdır.
Sıhhi Tesisat Nedir?
Peki sıhhi tesisat ne demek? Sıhhi tesisat temiz suyun en sağlıklı şekilde kullanım yerlerine ilerlemesini sağlar. Aynı zamanda pislenmiş kirli sularında toplanarak bina dışına çıkarılmasını sağlayan bu boru ağına sıhhi tesisat. Boru tesisatını tasarlayan ve döşeyen kişiye de sıhhi tesisatçı denir.
Sıhhi tesisatçılık insan sağlığının korunması konusunda doğrudan ilgili bir meslektir. Başka bi deyişle Modern dünyada şehirleşme ile beraber tesisatın ve tesisatçılığın da önemi artmıştır. Bununla paralel olarak da kullanılan araç, gereç ve tekniklerde gelişmiştir.
Sıhhi Tesisat Borularının Montajında Dikkat Edilmesi Gereken Hususlar
Sıhhi tesisat ve önemi hakkında değindiğimiz konulara ek olarak montajı konusunda da dikkatli olunması gereken hususlar bunuyor. Bununla alakalı olarak tesisat montajından önce bilinmesi gereken önemli detaylar bulunmaktadır.
Erişilebilirlik
Yapıların ömrüne göre su borularının ömrü kısadır. Çeşitli nedenlerden dolayı arızalandıklarında onarıma ya da değişime gereksinim duyulması mümkündür. Bu nedenle su borularına daha kolay ulaşım sağlanabilmesi için mimari tasarım sırasında birtakım önlemler alınmalıdır. Bu doğrultuda da boru ve tesisat bacalarının projelere eklenmesi doğru bir uygulama olacaktır.
Estetik
Sıhhi tesisat boruları açıkta veya gömme olarak döşenebilir. Açıkta olacak şekilde döşenen borular birbirine olduğu kadar duvarlara da paralel olmalıdır. Boruların aralıkları birbirine eşit olmalıdır. Ancak ne kadar kusursuz döşenirse döşensin zamanla borular kirlenecektir. Bu nedenle de açıkta olan borular ev halkının gözüne hoş görünmeyebilir.
Donma
Diğer tesisatlarda olduğu gibi sıhhi tesisat sistemlerinde de sıvı halden katı hale geçen bir sıvının hacmi 1/12 oranında artacağından boruların zarar görmesine ve patlamasına neden olabilir.Donma durumunun etkisiyle tesisattaki boru en zayıf olan yerinden patlar. Sıhhi tesisat döşenirken boruları don olayından koruyabilmek için iç duvarlara ve nispeten daha sıcak olabilecek bölgelerden geçirmek doğru olacaktır.
Tesisatta boruların yalıtılması son derece faydalı olabilir fakat çok soğuk havaya uzun süre maruz kalan boruların içerisindeki suyun donmasını önlemek mümkün olmayabilir. Ancak donmaya karşı yalıtım yapılarak döşenmiş tesisatlardaki suyun donması çok daha geç olacaktır. Yalıtımı yapılmış olan boru sıcaklık değişimlerine daha az maruz kalacağından genleşerek büzüşmesi çok daha az olacaktır.
Kullanılmayan binalarda sıhhi tesisat içerisindeki suyun donmaması için tamamen boşaltılması gerekir. Donmuş olan boruların açılması için boruları sıcak suya batırılmış bir bez ile sarmak gerekir. Böylelikle üzerlerinde sıcak su dökmek veya ateş ile ısıtmak gibi yöntemler uygulanabilir.
Koç Vuruşu (Basınç Dalgalanmaları)
Aniden musluğun kapanması veya sıhhi tesisat içerisinde bulunan suyun hızının birden sıfıra düşmesi sonucunda borudaki basınç 15-20 katına çıkabilir. Bunun sonucunda basınçta artı ve eksi yönde dalgalanmalar oluşur. Basınç normale dönene kadar da bu dalgalanmalar devam eder.
Basınç yüklenen sıhhi tesisat boruları sarsılarak gürültü oluşturur. Hatta bu nedenle boruların patlaması bile mümkündür. Koç vuruşunun şiddeti de suyun akış hızı ile doğrudan ilgilidir.Mesela Koç vuruşunun önlenebilmesi için musluk ve vanaların birdenbire kapatılmaması son derece önemlidir. Bunun için sıhhi tesisat boru çapları büyük seçilerek suyun hızı azaltılmalıdır.
Tesisattaki aşırı basıncı düşürmek için uygulanabilecek bir diğer yöntem de basınç düşürme vanalarının kullanılmasıdır. Ek olarak basıncın yüksek olduğu borularda plastik musluk contalarının kullanılması da faydalı olacaktır.
Ani kapanabilecek armatürlerin tesisata zarar vermesinin önüne hava cebi yapılarak geçilebilir. Bu sayede hava cebi bir yastık görevi görerek elde olmayan nedenlerden ötürü oluşabilecek koç vuruşu etkisini azaltabilir.
Eğim
Sıhhi tesisat boruların döşenirken yatay boruların uzunluk ölçüsüne göre yaklaşık 0,0005” kadar eğim verilmesi gerekir. Fakat Kısa mesafelerde ise eğimi bir miktar daha arttırmak faydalı olabilir. Eğimin doğrultusu sayaca bağlı olmalıdır. Aynı zamanda mecbur kalınırsa birden fazla noktaya da eğim verilebilir. Düşünülmesi gereken bir diğer önemli husus ise tesisata su doldurulurken boruların içerisinde bulunan havanın, su akıtma bölümüne kolayca yükselebilmesini sağlamaktır.
Gürültü
Sıhhi tesisat içerisinde su kullanılmaya başlandığında birtakım sesler gelmeye başlayabilir. Dolayısı ile Bunun sebeplerinden biri de suyun hızının fazla olmasından dolayı tesisat su çıkışında hışırtı yapmasıdır. Tesisatın herhangi bir noktasında su ve hava akışının başlamasıyla takırtı oluşur.
Sıhhi tesisat içerisinde yer alan yıkama deposu (rezervuar), su sayacı ve contası gevşek olan musluklarda titreşimler halinde sesler meydana gelir. Bu nedenle de kelepçe ve borularda binaya iletilerek insanlara rahatsızlık verir.
Sıhhi tesisat malzemeleri, boruları ile kelepçe ve konsolların arasına lastikten yapılan yumuşak maddelerin konulmasıyla titreşimlerin oluşması engellenerek gürültünün de önüne geçilebilir. Dolayısı ile Sıhhi tesisat içerisindeki contalar kontrol edilerek gevşek olanlar değiştirilebilir. Gürültüyü azaltmanın bir diğer yolu da suyun akış hızını olabildiğince azaltmaktır. Bunun için basınç düşürücülerden faydalanılabilir.
Boruların Sabitlenmesi
Sıhhi tesisat döşenirken kullanılan boru ve ek parçaları, duvar ve tavana kelepçe ve askı malzemeleri ile sabitlenir. Örnek olarak Kelepçe ve askıların arasında aralık bırakılması, boruların çapına olduğu gibi düşey yada yatay konumda olmalarına da bağlıdır. Aynı zamanda boru ile kelepçelerin arasına konulacak olan lastik malzeme ile gürültü oluşumunun önüne de geçilebilir.
Binanın Oturması
Çeşitli nedenlerden dolayı binalar zamanla oturmaya meyillidir. Fakat Bu durumda sıhhi tesisat döşenirken bina içerisine giren ve çıkan boruların temel duvarından daha büyük çaplı bir boru içerisinden geçirilmesi gerekir. İşlem sırasında boru ile kovan arasına yumuşak bir macun, silikon veya bitüm türü malzemeler doldurulmalıdır.
Su Dağıtımının Denetlenmesi
Şehir sularının şebekesindeki su basıncı 5-6 katlı binalarda yeterli kullanım için yeterli olabilir. Ancak bazen daha yüksek katlı binalarda üst katlara su istenildiği seviyede çıkamayabilir. Bu nedenle de sıhhi tesisat projesi tasarlanırken basınç arttırıcı ek sistemlerin kullanılması gerekir. Çözüm için bodrum katında bulunan su deposuna besleme hattı bağlanabilir.
Sıhhi tesisat denenmesi işlemi bütün sistemin döşenmesinin ardından tesisata su verilerek yapılır. Kolonlarda yer alan en üst bölgedeki muslukların açılması ile tesisatın havasının alınması sağlanır. Borular su ile doldurulur. Daha sonrasında tesisat normalin 1,5 katı bir basınca tabi tutularak en az 10 dakika beklenir. Tesisatta sızdırma varsa giderilir ve işlem tekrar edilir.
