Pratik ve Detaylı Radyatör Hesabı Yöntemleri

Bu cetveller;

• Isı kaybı hesabı cetveli,
• radyatör ve teferruatı hesabı cetveli,
• kayıp değerleri hesabı cetveli,
• boru hesabı cetvelidir.

Isı Kaybı Hesabı Yaparken Dikkat Edilmesi Gereken Unsurlar

Radyatör hesabı yapılırken bazı şartlara ve durumlara dikkat edilmelidir. Isı kaybı hesabı yapılan hacmin yönü, duvar-döşeme kalınlıkları, dış duvar-döşeme-pencere alanları göz önünde bulundurularak hesaplama yapılmalıdır. 

Radyatör ve teferruatı hesabı cetveli, hangi aşamada kullanılır diye sorabilirsiniz. Bu cetvel çeşidi genellikle radyatör hesabı yapılan hacmin ısı kaybı hesaplandıktan sonra kullanılacak olan radyatörleri seçme aşamasında ve mimari proje üzerinde yerleştirme aşamasında kullanılır. 

Özel direnç olarak da bilinen kayıp değerleri tablosunda genel olarak; dirseklerde, S parçalarında, borularda, ayrılmalarda vb. çeşitlerde suyun akışını zorlaştırarak basınç kaybına neden olan kayıplar hesaplanmaktadır. 

Son olarak bahsedilen boru hesabı cetvelinde ise daha farklı hesaplamalara yer verilmektedir. Cetvelin doldurulması sırasında ilk yapılması gereken şey sistemdeki her boru parçasını numaralandırmaktır. Daha sonra numaralandırılan her boru parçasından geçen ısı miktarları, hızı, uzunluğu, sürtünme katsayısı gibi parametrelerle cetvel teker teker doldurulmaktadır. 

Kısacası radyatör hesabı (ısı kaybı hesabı) yapılırken dikkatli ve hassas olunması gereken birçok nokta bulunmaktadır. Pratik radyatör hesabı için belirlenen kriterler üzerinden ortalama değerler hazırlanmıştır ve hesaplamalar bu değerler üzerinden yapılmaktadır. 

 Pratik Radyatör Hesabı – I 

Bu pratik radyatör hesabında göz önüne alınması gereken iki nokta vardır. Bunlar; bölge ısı kaybı katsayıları ve bina durumudur. Bahsedilen bu iki önemli nokta baz alınarak hesaplama  yapılmaktadır. Radyatör hesabı yaparken izlenilmesi gereken adımlar aşağıdaki gibidir. 

İlk adım: Radyatörün-diğer bir değişle ısıtıcı elemanın- tesis edileceği oda alanı ve oda yüksekliği hesaplanır.

İkinci adım: Oda hacmi (m³) başına; 1.bölge:30 kcal/saat, 2.bölge: 45 kcal/saat, 3.bölge:60 kcal/saat olarak ayrılmıştır. Bu üç farklı bölge değerleri ısı kaybı yapılacak dairenin bölge durumuna göre seçilmektedir.

Üçüncü adım: Eğer ısıtılacak mekân teras, mahal bodrum ya da çatı katı ise yukarıda bahsedilen değerlere ek olarak 15 kcal/saat zam eklenmektedir. Çünkü tras, çatı katı, bodrum gibi alanların özellikleri diğer bölgelerden daha farklıdır. 

Pratik bir şekilde radyatör hesabı yapmak istiyorsanız bununla alakalı olarak oldukça fazla ve birbirinden farklı sorular çözmeniz gerekebilir. Konuyu daha iyi anlamanıza yardımcı olacak örneklerden biri aşağıda verilmiştir.  

 Örnek-I

İstanbul’da 2. Bölgede bulunan 4 katlı bir binanın 2. katındaki 5×5= 25 m² hacimli ve kat yüksekliği 2,8 m olan bir salonun radyatör hesabını yapınız. 

1. Radyatörün kurulacağı alan: 5×5=25 m² Oda Hacmi: 25 × 2,80 = 70 m³
2. 2.bölgenin ısı kaybı değeri: 45 kcal/h
3. Isı kaybı: 70 x 45= 3150 kcal/h olarak sonuçlanır. 

Radyatör seçimleri, ısı kaybı hesabı sonucuna göre yapılmaktadır. Yukarıda verilen örneğin sonucunda 3150 kcal/h ısı kaybı olan bir oda için radyatör seçimi, üretici firmaların radyatör kataloglarına bakarak yapılmalıdır. 

Kombi çalışma sıcaklık aralığı ve istenilen oda sıcaklığı değerine göre radyatör seçimlerinizi yapabilirsiniz. Diyelim ki; X firmasında 22/PKKP/600 radyatör modeli sunuldu ve siz de bu radyatör modelini tercih ettiniz. 

Kombinin çalışma sıcaklık aralığını da 90-70 C olarak kullanmayı planlıyorsunuz ve ayrıca oda sıcaklığınızın da 20 C olmasını istiyorsunuz.  Az önce hedeflenen veriler doğrultusunda kataloglara baktığımızda 90-70 C sıcaklık aralıklarına sahip, 20 C oda sıcaklığında, 1 m radyatör 1978 kcal/h verim değerini görüyoruz.

NOT: Genel bir ortalama alınacağı zaman 1 metre radyatör 1800 watt enerji sağlayacak şeklinde hesaplanıyor.

Bu verilere göre radyatör boyunu belirlemek amaçlı yapılması gereken hesap; 3150 / 1978 = 1.59 m ‘dir.  Sonuç olarak 1,6 m 22/PKKP/600’lük radyatörün seçilmesi daha doğru bir tercih olacaktır. 

Radyatör Hesabı için Tavsiyeler

Radyatör hesabı yaparken dikkat etmeniz gereken bazı unsurlar:

1. Yoğuşmadan kazanç sağlamak isterseniz kombi tipine göre çalışma sıcaklık aralığını düşük tutabilirsiniz. Kombi çalışma sıcaklık aralığını 90-70 C’den 70-55 C e düşürürseniz, radyatör verimi düşecektir. Dolayısı ile radyatör boyunuz da uzamış olacaktır.
2. Evlerinizde ya da diğer yaşam alanlarında, radyatör alanı için pencere altları gibi ısı kaybının en fazla olduğu yerler  seçilir. Burada dikkat edilmesi gereken husus, hesaplanan bu değerlerin, etrafı açık radyatörler için geçerli olmasıdır.
   
   Eğer radyatörlerin bir kısmının kapalı bir alana yerleştirilmesi planlanıyorsa  (radyatörün üstüne mermer koyma, radyatörü niş içine yerleştirme, radyatörü hasır kutu içine alma vb) hesaplamada kullanılan değerlere eklemeler yapılmalıdır.  Çünkü bu gibi durumlarda radyatörlerin ısı verimleri %80’e kadar düşebilir.
   
   Örnek verecek olursak; eğer bir radyatörün ön kısmında koltuk ya da masa bulunuyorsa ayrıca radyatörün üst kısmı pencere parapeti içerisinde kalıyorsa kapasiteyi % 15’ e kadar arttırmanız gerekecektir.  Bu arttırma oranı radyatöre engel olan sebeplere göre ve radyatörün konumuna göre değişmektedir. 
   
3. Eğer imkânınız varsa radyatörlerin zemine yerleştirilmesi daha faydalı olacaktır.  Radyatörünüzü en ideal şekilde yerleştirmek istiyorsanız radyatör konumunun duvar açıklığı 4 cm, yerden yüksekliği de 6 cm olması yeterlidir.

!!! Mühendis Yorumu: Radyatör bağlantıları ile ilgili önemli bir detay vermek istiyoruz. Radyatör bağlantılarının çapraz yapılması suyun dolaşımını geciktireceği için maksimum verim almanızı sağlayacaktır. Hesaplar doğru yapılsa dahi hatalı bağlantı tüm planları bozabilir, bu yüzden çapraz bağlantı yapılması önemli bir detaydır.

Pratik Radyatör Hesabı – II

Radyatör hesabı bu yöntemde tablolar yardımı ile yapılmaktadır.  Kısa zamanda daha iyi sonuçlar elde edebileceğiniz pratik bir yöntemdir.

Örnek- 1 :

Beş katlı bir binanın ara katında  (yani üçüncü katta), duvarlar normal izolesiz, tek cam, ve güney cephe daire için TABLO 1’e bakıldığında bu dairenin her hacmi için m³’e 50 Kcal ‘e ihtiyaç duyulduğu görülmektedir.
TABLO 2’de belirtilen Kcal/m³   sütununa bakarak 50Kcal/m³ yi seçeriz.  

Bu sütun bize metrekareye göre dairenin ısı ihtiyaç cetvelini gösterir. Oturma odasının alanını hesapladığımızda 12 m2 sonucuna ulaşırız. Tablo 2’de yer alan 12 m2 satırı ile 50 Kcal/m3 ‘ün kesiştiği yer bize bu odanın ısı ihtiyacını verir. Verilen değerleri tabloda bulduğumuzda kesişen değer 1620kCal’dır.

Son olarak TABLO 3/A’dan 1620kCal değerindeki ısıya karşılık gelen PKKP 600×800 mm olarak radyatör seçilir.

Pratik Radyatör Hesabı – III

Yıllık ortalama sıcaklıklar baz alınarak yapılan pratik radyatör hesaplarıdır.  Isıtılması planlanan alanların hacimleri için m3 bazında yaklaşık değer hesapları vardır. Tablolar yardımı ile istenilen alanın yıllık ortalama ısı kaybı hesaplanabilir. Isı kaybı hesaplarına göre radyatör seçimi gerçekleşir. 

Yukarıda verilen üç farklı pratik radyatör hesabı başlığından da anlaşılacağı üzere, ısı kaybını ölçeceğiniz alanda hesaplama yapmadan önce radyatör seçmemelisiniz. Seçeceğiniz radyatörün size fayda sağlamasını istiyorsanız önce hesaplamaların doğru ve hassas bir şekilde yapılması gerekiyor. Bu yüzden kalorifer petek hesaplamaları , radyatör kalori hesabı yaparken dikkatli olmalısınız. 

Ev Kullanıcıları için Basit Radyatör Hesabı

Şimdi sizlere genel bir hesaplama yönteminden bahsetmek istiyorum. Bu yöntem yukarıdaki bir çok detay yöntemine göre çok basit ve ev kullanıcılarının ihtiyacını giderek bir yöntemdir.

1. Odanın metrekaresini hesaplayalım. Örnek olarak 30 m2 diyelim.
2. 30m2 x 150watt = 4.500 watt
3. 4500watt / 1800watt = 2,5 metre

Yani yukarıdaki hesaba göre 30 metrekare bir oda için 2,5metrelik bir radyatör koyduğumuz da rahat bir şekilde ısınacaktır.

• Klima Hesabı
• Isı Kaybı Hesabı Nasıl Yapılır ?
• Kalorifer Peteği Seçimi ve Yerleşimi
• Debi Hesabı Nasıl Yapılır
• Termostatik Vana Nedir?